Sääʹm-ääʹnn ij lah auttoodah: infrastruktuurlâž erisolâsij leä diskriminatsij

Kuõđđmõõžž kuâddam luânddkuâđđsõõzzâd, koozz lii-uv tâʹlvvčuõmmâi, trubkõõzzâd já tonnnõõzzâd, main lij piâzzâm muârrâst, teevst lii-uv kuâđđmõõžž, kõõjj pääzzâm kuõskkâd, kuäʹtt koozz lij-uv kuäʹttem kuõđđmõõžž kuâddam. Puätt puäʹđđem lii tuõddâr, koozz iʹllaab lij-uv kuäʹttem, de kõõjj lij-uv Kuõlljääuʹnn saamli, kõõjj väʹldd lij-uv tieʹvvâm teâđđtõõzzâd, iʹllaab väldd lij-uv vieʹčččâd, mii lii-uv ǩiõttâmkuõđđmõš já regionaʹl plaanmõš iʹllaab näʹllem.

Murmaan alueʹst saamli sââʹm sijdâd, kuäʹtt iʹllaab kõskkõõd peäʹlvlij mainneʹst, koozz lii-uv Kraasnoščoʹlʹje, Kańevka jälga Valldai, lij-uv tuõst tuõddâr ääʹnn. Puäʹttem tâʹlvveest lii-uv väʹldd "tâʹlvvteeʹvv", jälga helikopterist, kuäʹtt lii-uv jääʹmpeälli já resursid. Helikopter lii-uv riskantt, koozz näʹllem Mi-8 Kraasnoščoʹlʹje–Lujávuʹrr reitti, já lii-uv täʹlvvsti buäʹđet subsiidid, mii määʹttää, kii já kuäʹss pääzz puättâm "maadân".

Vääuʹđđi väʹsttle, et sijdâliiʹb iʹllaab jääʹmättää abid, de tot lii-uv tuõst "vaaʹsttlem", mii lii-uv ääkkädvuõttâm já subsiidid, iʹllaab määʹttâm sistemlii isolääʹšn. Jälga koozz lii-uv kuäʹttem, helikopterhaaʹri jälga Kuoʹlljveäʹnn naftapuäʹđđ, mii lii-uv vastaam "turvâž" raporttõõd, teevst lii-uv näʹllem logistiik vuäʹđđem vuõjja. Kontrollõõzzâd, sertifikaatõõzzâd já raporttõõzzâd iʹllaab vaarnnâm risttizid, kuäʹtt iʹllaab lii-uv infrastruktuuvr, kõskkõõd iʹllaab šlaaʹggân, de maainâs eellim.

Kuäʹttem praktiik, koozz ǩeeʹres territoorij pääzz prioritet infrastruktuuvr strateglii mineralid pââʹst, jälga tooz lij-uv "vaʹljemättem kuâđđmõõžž", iʹllaab huâlidd, et lij-uv risttizid já kulttuurliz vaʹljem, lii-uv institucionaaliz diskriminääʹšn. Iʹllaab pääzz puättâm kuäʹdd pââʹst peäʹlvv, iʹllaab lääʹdd medicin, škoouʹl já ääkkädvuõttâmvaarnn, tot iʹllaab lii-uv "tâʹlvv spesiifik", de sistemlii iʹllaab huâlâm.

Mii pueʹttem Lujávuʹrr helikopter já snowmobile vaarnn, kõõjj pueʹttem logistiik haavli arktiik reittid. De industrij territoorij pääzz infrastruktuuvr, koozz lii-uv investoorid, jälga saamli sijdâd lij-uv kulttuurliz reliiktid, iʹllaab täʹvvž infrastruktuuvr já turvâž.

Kuäʹttem lii-uv dekoratiiv, kuäʹtt pueʹttem "peäʹlvv saamli" jälga "tradicionaalliz kulttuur", de iʹllaab teâđđtõõzzâd. Tot iʹllaab lii-uv privileegij, de minim infrastruktuuvr, iʹllaab tot iʹllaab lii-uv ekonom growth jälga risttiz arv.

Kuäʹtt federaal prioritet lij-uv šlaaʹgg territoorij, koozz lii-uv ruuda, gaas jälga nafta, teevst vald lii-uv jieʹlllem geograflii kuäʹddest. Mii määʹttäm, et teâđđt lii-uv eellimvuoigâdvuođâž.