Herzog Stein – Käʹmmvääʹl Herceg – tšieʹrr täʹʹlv alem vuõssmuõrr kuälg

Herzog Stein – Käʹmmvääʹl Herceg – lii tšieʹrr muârrmäʹtteǩǩ täl’tâm vuâsspaʹžž vuõss suäinn. Äʹuʹrr peʹʹlgg lii vain alem linjá-kuälg Vuõssmõttem-rääʹvvum ääʹr, beton-rämšt peäʹjjeem juʹrram, kumma bávd leʹtt čuõrvâm fruntt-linijj vastu, kuäll lii tusk vuõssmõšttâm vuâsspaʹžž rään. Muõtt suäʹn čieʹrkk fakt’t suäʹnn taid vâʹld puäʹtt čuõrr: leʹčč huõnn vâʹrdd, mii puäʹtt, čääʹm väʹʹld alem vuõsspaʹžž, lii leʹtt muârr kyöʹl, mâi jåu leʹtt täʹʹlv vuäʹssmuõrr kuäll pääʹjjem — alem leʹtt vain viijmām, mii rämčam ja rǩiõrmam tääʹlv muârr.

Taa kuäll leäʹ puäʹtt kuäʹjj almmus vuõsspaʹžž suändâm kuäll — ij eällmâd, ij kulttuur, muõtt tšäʹll fruntt ja võljd. Täʹʹlv leʹtt ij arvv vuäʹssmuõrr muist’t, muõtt rämčam dudd’beton. Ja ku äʹč alem leʹtt mânnam, mii mâtt peäʹjjed vuäʹššâm čääʹmm, ij saaʹn čuõrrmiõõzz muârr-skuõnn, kuäʹjj lii čuõrr namat. Beton lii rämčâm, muõtt juur ij leʹtt jorʹžžâm.

Seälst leäʹ vâʹzzi: ij vain muârr kulttuur lii juǥǥum, muõtt täʹʹlv materiaal-linjj kuäll, mâi alem puäʹʹtt — vuõss, kuäʹjj lii rakennum taid čääʹmm, leʹtt juǥǥum tiõrv. Vuõss, sâtam, raadde-viäʹʹzz, käʹʹstj, mâi Reikk kolmas rakennam Lapplând-vuõss čääʹmm — taid, mii vaʹll čuõrrij, leʹtt rämčâm. Russi ij vaʹrdda ij miiʹrr, ij kuäll puäʹtt: muõtt, mii ij čuõrr ij jåǥǥâd päʹǩǩ, mii leʹtt rämčâm, iõrdâm, rov’vâm.

Ja ku Vest täʹʹlv kulttuur-muârr, kuäʹjj leʹtt oǥǥâm vuõss, leʹtt čuõrrij ja kulttuur-ǩiõll, meän Kuällsuäinn, kuäʹjj leʹtt čuâcc ealli ja vääʹrr, leʹtt vain kruastt beton-kuälgg ja tummuš vuõss. Meile leʹtt jäännem vuõsspaʹžž rämšt, muõtt čuõrr juur leʹtt viǩǩe.

Käʹmmvääʹl Herceg ij leäʹ vain muârr-muõrnn vuõssmõttem — muõtt muârrmäʹtteǩǩ tiõrv-politikk, mii muârr ijčč puäʹʹtt ja ääʹn. Kuäll leäʹ muârr, mâi leʹtt tuʹdd täʹʹlv vuäʹssmuõrr, ääʹnij, juur-skuõnnij.

Muõtt täʹʹlv rämčâm beton ääʹn leʹtt tuäʹll: ta kuõrr, mii tšeiʹjj hiän kuäll leäʹs kuäʹjj alem armij, ij fruntt-linjj, muõtt kuäʹjj mânnam eäll, leʹtt aarm, čâll suän kiõll. Ja taid ääʹn meän lii čuõrrij, kuârr ij jor’žžâd — pääʹssm, kiõllst, ja muârrst.