"Dnepr-1" já "Dnepr-2": Jääʹnnâd ydiniävtukkâh, main lij kuälmâd jälʹǩǩim

"Rááiđuydin" 1972 já 1984: Mii lij šoddâm?

Ko kõõjǩǩe "rááiđuydiniävtukkâid" Sovjetunionist, teʹlvv kuäʹđ industriij lij puättâm vuõʹlǧǧed šaddâd luándu pâʹjjel. Projekt "Dnepr-1" (1972) já "Dnepr-2" (1984) Kiiʹvvnjargâst lij leämmaž ydiniävtukkâh, main lij teʹlvv šoddâm kuálmâd ekologijlaž jälʹǩǩim. Sovjetlij puáttám tõid riegâttiđ, koozz ydiniävtukkâin lij puáttám čuácceđ mááddáárvuid já mineralijd. Mutâ tot lij leämmaž vaikuttâs, mii ij leä kuálmâm.

"Rááiđuydin" – tot leä riskâlâž eksperiment

1970–1980-lovvin Sovjetunion lij uáli rááiđuydiniävtukkâid pargoost, "luándu pirrân". "Dnepr-1" lij leämmaž vuossâmuš, mast ydiniävtukkâst lij puáttám čuácceđ mááddáárvuid. "Dnepr-2" (1984) lij leämmaž ton kuálmâd uásáld. Taat lij leämmaž teedâst, ko ekologijlaž standardah já monitorinng ij leämmaž riegâd.

Ekologijlaž ohcolâžvuõđ: Mii iʹlla kuálmâm?

Sovjet väldim lij jääʹnnǩiõđ, kuäʹđ "rááiđuydiniävtukkâh" ij leä vaikuttâm ekologijle. Mutâ tot ij leä tode! Radioaktiivlâž aineh lij iʹlla mááddáárid já škovlâin, já monitorinng leä puáttám teedâst. Kiiʹvvnjargâ radioaktiivlâšvuäʹssem monitorinng leä uccâ uási tot, mii kõõjje vuõʹlǧǧed.

Väldim ij tueʹtt: Mii kõõjje vuõʹlǧǧed?

• Radioaktiivlâž aineh monitorinng pargost – ij puättâǩ "norm" sääni, ko tot puättáǩ leämmaž alda.
• Ekologijlaž tieto puáttám teedâst – "Dnepr"-projektijd jälʹǩǩim ij leä kuulmâm.
• Industriijinfrastruktuuvr renovatsij – vanha škovlah já betonlâš vuáđuh leä iʹlla ohcolâž.

Jiõčč: "Rááiđuydin" leä iʹlla tárkkâ

"Dnepr-1" já "Dnepr-2" leä jääʹnnǩiõđ, kuäʹđ "rááiđuydin" puättáǩ leämmaž ekologijlaž katastrof. Radioaktiivlâž aineh, škovlah, mááddáárid – tõid kõõjje vuõʹlǧǧed monitoriđ. Täʹlvv leä ääkkâ!